طیف لیکرت

تعریف مقیاس لیکرت، مثال و نحوه تحلیل آن

انواع گوناگونی از مقیاس های رتبه ای برای سنجش مستقیم نگرش ها ایجاد شده اند که معروف ترین و مهمترین این مقیاس ها مقیاس لیکرت است.

لیکرت یک مقیاس 5 نمره ای (یا 7 نمره ای) است که فرد می تواند مخالفت یا موافقت خود را با یک موضوع با استفاده از طیف اعداد 1 تا 5 بیان نماید. مثلا کاملا مخالفم 1، مخالفم 1، نظری ندارم 3، موافقم 4 و کاملا  موافقم 5

مثال هایی از انواع مقیاس لیکرت

نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که طیف لیکرت چه از کاملا موافقم به کاملا مخالفم نمره گذاری شود یا بالعکس تفاوتی ندارد فقط مثلا وقتی می خواهیم دو رابطه دو متغیر که با طیف لیکرت اندازه گیری شده اند را بررسی کنیم باید نمره گذاری دو متغیر با هم منطبق باشد یعنی هر دو از کم به زیاد یا بالعکس باشند.

طیف لیکرت چه نوع مقیاسی است

طیف لیکرت یک مقیاس رتبه ای است چون فاصله بین نمره ها برابر نیست یعنی ما نمی توانیم فاصله بین کاملا موافقم با موافقم را که یک است با فاصله نظری ندارم و موافقم که آن هم یک است برابر در نظر بگیریم. همانطور که می دانید اولین پیش فرض استفاده از آزمون های پارامتریک کمی بودن نوع داده ها است یعنی داده ها باید نسبی یا فاصله ای باشند. بنابراین برای مقایسه و یا بررسی ارتباط بین متغیرهایی که مقیاس اندازه گیری و سنجش آنها طیف لیکرت است باید از آزمون های آماری ناپارامتریک استفاده نماییم.

بعضا مشاهده می شود که پژوهشگران به اشتباه متغیری را که با مقیاس لیکرت اندازه گیری شده را مثلا با آزمون تی مستقل بین دو گروه مقایسه می کنند یا ارتباط بین عزت نفس و کارآمدی را که هر کدام با مقیاس لیکرت اندازه گیری شده اند را با آزمون همبستگی پیرسون بررسی می کنند که کار اشتباهی است و نتایج حاصل از این آزمون های آماری نامعتبر است.

برای مطالعه بیشتر نوع مقیاس لیکرت و نیز روش های آماری مناسب برای آن به مقالات زیر مراجعه نمایید.

?How can you analyze data from a Likert scales

The response categories in Likert scales have a rank order, but the intervals between values cannot be presumed equal. Therefore, the mean (and standard deviation) are inappropriate for ordinal data

(Jamieson, 2004) DOI: 10.1111/j.1365-2929.2004.02012.x · Source: PubMed

:Statistics you can use by Likert scales are

Summarize using a median or a mode (not a mean as it is ordinal scale data ); the mode is probably the most suitable for easy interpretat.

McLeod, S. A. (2019, August 03). Likert scale. Simply Psychology. https://www.simplypsychology.org/likert-scale.html

نوشته ابوالفضل پایروند

مدیر وب سایت پژوهش